Burdur İl Sağlık Müdürlüğü Dünya Diyabet Günü kapsamında etkinlik düzenledi

Diyabet, pankreasın yeterli miktarda insülin üretememesi veya vücudun ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu ortaya çıkan, metabolizmayı geniş ölçüde etkileyen kronik bir hastalık olarak biliniyor. Son yıllarda Türkiye’de diyabetli birey sayısında dikkat çekici bir artış yaşanırken, hastalığın toplumsal etkilerine karşı farkındalığı artırmak amacıyla 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında “Şekerini Kontrol Et, Yaşamını Tatlandır” temasıyla çeşitli etkinlikler düzenlendi.

2021 yılı itibarıyla Türkiye’de 9 milyonu bulan diyabetli sayısının 2024 yılında 10 milyonun üzerine çıktığı, mevcut artış hızına göre 2035 yılına kadar 13,4 milyon civarına ulaşmasının öngörüldüğü aktarıldı. Bu çarpıcı tabloya dikkat çekmek amacıyla gün boyunca vatandaşlara ücretsiz şeker ölçümü yapıldı. Etkinliklerde diyabetin belirtileri, yol açabileceği sağlık sorunları ve hastalığı yönetmek için alınabilecek önlemler hakkında bilgilendirme yapıldı. Uzmanlar, diyabetin kontrol altına alınabilmesi için sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması ve sürdürülmesinin önemini vurguladı.

“Diyabet önlenebilir ve yönetilebilir bir hastalık”

Uzmanlar, yaşam tarzı değişiklikleriyle diyabetin hem önlenebilir hem de yönetilebilir bir hastalık olduğunu belirterek alınabilecek temel önlemleri sıraladı:

• Düzenli fiziksel aktivite:
DSÖ, yetişkinlere haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta veya 75 dakika yüksek yoğunlukta aerobik egzersiz önerirken, haftada iki gün kas güçlendirici egzersizlerin de yapılmasını tavsiye ediyor. Düzenli hareket, insülin duyarlılığını artırarak kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine katkı sağlıyor.

• Sağlıklı beslenme:
Lif oranı yüksek, düşük glisemik indeksli gıdaların tercih edilmesi; şeker ve işlenmiş gıdaların azaltılması gerektiği belirtildi. Sağlıklı yağlar ve dengeli protein alımı, vücut ağırlığının kontrolünde önemli rol oynuyor.

• Beden Kitle İndeksinin kontrolü:
Obezitenin diyabetin başlıca risk faktörlerinden biri olduğuna dikkat çekilerek, BKİ’nin 18–24,99 aralığında tutulmasının kritik olduğu ifade edildi. Kilo yönetimi için dengeli beslenme ve düzenli egzersiz önerildi.

• Sigaranın bırakılması:
Sigara kullanımının insülin direncini artırdığı; bırakılmasının diyabet riskini azaltmanın yanı sıra kalp hastalıkları ve diğer kronik hastalık risklerini de düşürdüğü vurgulandı.

• Hareketsizliğin azaltılması:
Uzun süre oturmanın diyabet riskini artırdığı, özellikle masa başı çalışanların düzenli aralıklarla ayağa kalkıp hareket etmesinin metabolizmayı olumlu etkilediği belirtildi.

Diyabetin belirtileri ve riskleri hatırlatıldı

Etkinliklerde diyabetin vücudun birçok sistemini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekilerek özellikle erken belirtilerin ciddiye alınması gerektiği ifade edildi. Diyabet türüne ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilen belirtiler şöyle sıralandı:

Aşırı susama (Polidipsi)

Sık idrara çıkma (Polüri)

Geçmeyen açlık hissi (Polifaji)

Halsizlik, çabuk yorulma

Ağız kuruluğu

Gece idrara çıkma ihtiyacı (Nocturia)

Bulanık görme

Açıklanamayan kilo kaybı

İnatçı enfeksiyonlar

Tekrarlayan mantar enfeksiyonları

Uzmanlar, yüksek kan şekeri seviyelerinin kontrol altına alınmaması halinde göz hasarı, kalp-damar hastalıkları, sinir sistemi hasarı (nöropati), cilt problemleri ve böbrek yetmezliği gibi ağır sağlık sorunlarının ortaya çıkabileceği uyarısında bulundu.

Toplumsal farkındalığın artırılması büyük önem taşıyor

Diyabet vakalarındaki artışın halk sağlığı üzerine etkisinin giderek büyüdüğü belirtilirken, hastalığın yönetimi için sağlık sisteminin daha fazla kaynak ayırmasını gerektirdiği ifade edildi. Bu nedenle diyabetle mücadelede toplumun bilinçlendirilmesi, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının yaygınlaştırılması ve fiziksel aktivitenin artırılmasının büyük önem taşıdığı vurgulandı.

14 Kasım Dünya Diyabet Günü etkinlikleri, diyabetin önlenebilir ve doğru müdahalelerle yönetilebilir bir hastalık olduğuna dikkat çekerek, vatandaşları sağlıklı yaşam alışkanlıkları konusunda bilinçlendirmeyi amaçladı.

Güllü Nalbat Çataltepe